قهوه‌ای که برای «تفاوت‌داشتن» به دنیا آمده.
اسپشیالتی به قهوه‌هایی گفته می‌شود که در ارزیابی حرفه‌ای طعم (Cupping) بر اساس فرم استاندارد انجمن قهوه تخصصی امتیاز ۸۰ از ۱۰۰ یا بالاتر می‌گیرند؛ یعنی کیفیتی که از مزرعه تا فنجان با استاندارد کنترل شده است. این ارزیابی توسط Q-Graderهای دارای گواهی انجام می‌شود.
⸻
چرا اسپشیالتی؟
• طعم‌های شفاف و چندلایه: از مرکبات و گل تا شکلات و کارامل—بسته به خاستگاه و فرآوری.
• شفافیت و ردیابی: نام مزرعه/خاستگاه، فرآوری و نمره فنجان معمولاً مشخص است.
• کیفیت سنجش‌پذیر: حدّ مجاز عیبِ دانه بسیار پایین است (در نمونه ۳۵۰ گرمی، ۰ عیب دسته ۱ و حداکثر ۵ عیب دسته ۲ برای درجه اسپشیالتی).
⸻
اسپشیالتی دقیقاً یعنی چه؟
اسپشیالتی فقط «عربیکا‌ی خوش‌طعم» نیست؛ یک سیستم استاندارد است: ارزیابی حسی روی مقیاس ۱۰۰ امتیازی، آموزش رسمی ارزیاب‌ها (Q-Grader)، و معیارهای دقیق برای عیوب دانه سبز، آبِ مناسب دم‌آوری و… . نتیجه؟ زنجیره‌ای که کیفیت را قابل سنجش و تکرار می‌کند. 
⸻
تفاوت با قهوه تجاری
در قهوه‌های تجاری معمولاً تمرکز روی یکنواختی و ماندگاری است؛ اما در اسپشیالتی تمرکز روی تازگی، خاستگاه مشخص، و تجربه‌ٔ طعمی است. «تاریخ رُست» و جزئیات مزرعه در اسپشیالتی مهم و شفاف‌اند، چون کهنه‌شدن قهوه طعم را افت می‌دهد (اکسیژن، رطوبت، گرما).
⸻
چه چیزهایی طعم را می‌سازند؟
خاستگاه و ارتفاع، رقم گیاهی، فرآوری، درجه رُست و روش دم‌آوری.
به‌ویژه فرآوری نقش پررنگی دارد:
• شسته (Washed): معمولاً شفاف‌تر، اسیدیته‌ی بالاتر، بدنه‌ی سبک‌تر.
• طبیعی (Natural): میوه‌ای‌تر، بدنه‌ی پُرتر، اسیدیته‌ی پایین‌تر.
• عسلی (Honey): چیزی بین این دو؛ شیرینی و بافت جالب.
پرسش‌های پرتکرار (FAQ)
اسپشیالتی یعنی فقط عربیکا؟
تقریباً همیشه بله؛ ارزیابی‌های امتیازی صنعت عمدتاً برای عربیکا تدوین شده‌اند.
امتیاز ۸۰ چه معنایی در عمل دارد؟
روی فرم استاندارد SCA، قهوهٔ ۸۰ تا ۸۴.۹۹ «خیلی خوب»، ۸۵ تا ۸۹.۹۹ «عالی»، و ۹۰ به بالا «درخشان» محسوب می‌شود. 
چرا آب تا این حد مهم است؟
معدنیّت و قلیائیت آب روی استخراج و درک اسیدیته/شیرینی اثر مستقیم دارد؛ آبِ خیلی نرم یا خیلی سخت، طعم را تخت یا تلخ می‌کند. 
قهوه اسپشیالتی حتماً «اسیدی» است؟
نه؛ بسته به خاستگاه، فرآوری و رُست می‌تواند میوه‌ای و شاداب، یا شیرین و شکلاتی باشد. (طبیعی‌ها معمولاً بدنه‌دارتر و اسیدیته پایین‌ترند؛ شسته‌ها شفاف‌تر و اسیدی‌تر.
